Nog een proef-slaper: dichter uit Oekraïne voor Poetry

Ook Oksana Stomina, een dichter uit Marioepol, was speciaal voor Poetry naar Rotterdam gekomen. Twee docenten Nederlands van de OSG Hugo de Groot in Rotterdam, Hermen Hoek en Marc van Osch, verzorgen poëzie op bijzondere en onvermoede plekken via hun Vrijmipo voor de Wiardi Beckman Stichting, zie link: https://wbs.nl/publicaties/vrijmipo-oksana-stomina-wachten

Zij schreven over Oksana:

,,Het is bijna twee jaar geleden dat de wereld met ingehouden adem toekeek hoe dappere Oekraïense soldaten in de Oost-Oekraïense havenstad Marioepol de Azovstal-fabriek probeerden te beschermen tegen het Russische leger. Tegen de tijd dat de strijders zich over moesten geven, was de fabriek uitgegroeid tot een symbool van het Oekraïense verzet tegen de Russische agressie. Onder de honderden soldaten die gevangengenomen werden, was ook de man van Oksana Stomina. De dichter bleef schrijven, ondanks het grote verdriet van haar verdwenen geliefde en vader van hun dochtertje. Nou ja, ondanks… Voor veel Oekraïense schrijvers was de annexatie geen reden om de pen neer te leggen. Na het verdwijnen van haar man werkte ze onder andere aan de gedichtencyclus Brieven aan een krijgsgevangene. Het aangrijpende Wachten maakt hier deel van uit. Stomina beschrijft in dit gedicht de vele facetten van het wachten op een geliefde in gevangenschap. Wachten is bij haar geen passieve staat, maar een brede waaier aan toestanden tussen vermoeidheid en ontreddering. Maar wat vooral in haar regels doorklinkt, is diepe liefde voor haar verdwenen soldaat. Op dit moment van schrijven zat de man van Oksana Stomina nog altijd in een Russisch strafkamp.

Wachten

Voor mijn man en alle andere krijgsgevangenen

Weet je, mijn lief, wachten is half in leven zijn,
Zwijgend de horizon grijpen met je blik en hem vasthouden,
Elke dag de afgrond overwinnen, door het koren dwalen
En de lijsten bestuderen. Je bent nu een moeder
Voor je eigen man. Onze liefde bindt ons aan elkaar,
Elastisch als een navelstreng, maar ze heelt onze moeheid niet.
Want wachten, mijn lief, is mij schuldig voelen
Dat ik niet je hand heb vastgepakt en je niet naar huis heb gebracht.

Want wachten, mijn liefde, is dingen uitstellen,
Vreugde en verlangens, dromen en hoop. Alles
Lijkt bestraffing, alsof je niet langer het recht hebt
Op de helft van de zon, op de helft van het hart.

Want wachten, geliefde, is de ochtenden tellen
En de nachten zonder jou, de stappen door andermans huis,
Uit het raam kijken, tegen de gordijnen ademen
En de muren stutten die het plafond dragen.

Oksana Stomina (1972)
Vertaald uit het Oekraïens door Richard Nowak
In: Hollands Maandblad (december 2023)